تفاوت پاد و سیگار سنتی، آیا پاد واقعاً “ضرر کمتری” دارد؟

پاد سیستم‌ها و سیگارهای سنتی هر دو حاوی نیکوتین و مواد شیمیایی مضر هستند. در حالی که پاد سیستم‌ها فاقد فرآیند احتراق و بسیاری از سموم سیگار سنتی هستند، کاملاً بی‌خطر نیستند و خطرات خاص خود را دارند؛ بنابراین، پاد جایگزین سیگار بدون ضرر نیست، بلکه گزینه‌ای با پروفایل خطرات متفاوت است که باید با آگاهی کامل انتخاب شود.

خلاصه مطلب:

 

پاد سیستم‌ها و سیگارهای سنتی هر دو حاوی نیکوتین و مواد مضر هستند، اما تفاوت اصلی آن‌ها در نحوه مصرف و میزان سموم تولیدشده است. سیگار با فرآیند احتراق، دود حاوی هزاران ماده شیمیایی خطرناک مانند قطران و مونوکسید کربن تولید می‌کند که عامل اصلی سرطان، بیماری‌های قلبی و آسیب‌های شدید ریوی هستند. در مقابل، پاد سیستم‌ها با تبخیر مایع نیکوتین کار می‌کنند و فاقد احتراق‌اند؛ به همین دلیل بسیاری از سموم مرگبار سیگار را ندارند. با این حال، پادها کاملاً بی‌خطر نیستند و همچنان نیکوتین اعتیادآور، فلزات سنگین، ذرات فوق‌ریز و برخی ترکیبات شیمیایی بالقوه مضر را وارد بدن می‌کنند. از نظر علمی، پاد ممکن است برای افراد سیگاری که قادر به ترک کامل نیستند گزینه‌ای با خطر کمتر باشد، اما برای افراد غیرسیگاری یا مصرف طولانی‌مدت، توصیه نمی‌شود. سالم‌ترین انتخاب، ترک کامل همه محصولات نیکوتین‌دار است.

در سال‌های اخیر، موج جدیدی از محصولات نیکوتین‌دار با نام‌های پاد سیستم و ویپ، در کنار سیگارهای سنتی، به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی بسیاری از افراد تبدیل شده‌اند. با افزایش روزافزون محبوبیت پاد سیستم‌ها و ادعاهایی مبنی بر “ضرر کمتر” آن‌ها نسبت به سیگارهای معمولی، سوالی اساسی در ذهن مصرف‌کنندگان و خانواده‌هایشان شکل گرفته است: تفاوت پاد و سیگار سنتی چیست و آیا واقعاً این دستگاه‌های مدرن، گزینه‌ای سالم‌تر به شمار می‌آیند؟ آیا باور رایج درباره اینکه پاد ضرر کمتری نسبت به سیگار دارد، ریشه در واقعیت علمی دارد یا صرفاً یک برداشت گمراه‌کننده است؟

در این مقاله جامع، به واکاوی عمیق این سوالات می‌پردازیم. با هدف ارائه اطلاعاتی بی‌طرفانه، مستند و مبتنی بر شواهد علمی، تمامی ابعاد مربوط به سیگار سنتی و پاد سیستم‌ها را از نظر ترکیبات شیمیایی، نحوه عملکرد، تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت بر سلامتی و نقش آن‌ها در فرآیند ترک سیگار، بررسی خواهیم کرد. هدف نهایی ما در ویپ دیاکو، توانمندسازی شما برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه در مسیر حفظ و ارتقاء سلامتی خود و عزیزانتان است. بیایید با هم، پرده از حقایق پاد یا سیگار برداریم.

سیگار سنتی: شناخت دشمن دیرینه سلامتی

برای درک بهتر تفاوت پاد و سیگار، ابتدا باید به سراغ سیگار سنتی برویم؛ محصولی که ده‌ها سال است به عنوان یکی از عوامل اصلی بیماری‌ها و مرگ‌ومیرهای قابل پیشگیری در سراسر جهان شناخته می‌شود. شناخت دقیق این “دشمن قدیمی” به ما کمک می‌کند تا با دیدی بازتر به بررسی جایگزین‌های آن بپردازیم.

سیگار سنتی چیست و مکانیزم عمل آن چگونه است؟

یک سیگار سنتی، مجموعه‌ای از تنباکوی خشک‌شده، کاغذ مخصوص، فیلتر و گاهی مواد افزودنی است که برای احتراق و تولید دود طراحی شده است. وقتی سیگار روشن می‌شود و فرد آن را پک می‌زند، فرآیند سوزاندن (احتراق) آغاز می‌شود. این احتراق، دما را به حدود ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رساند و باعث می‌شود که تنباکو و کاغذ بسوزند و دود غلیظی تولید شود. این دود حاوی هزاران ماده شیمیایی است که مستقیماً وارد ریه‌ها و سپس جریان خون فرد می‌شود.

ترکیبات شیمیایی مرگبار در دود سیگار

شاید یکی از تکان‌دهنده‌ترین حقایق درباره سیگار سنتی، وجود بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی در دود آن باشد که حداقل ۷۰ مورد از آن‌ها سرطان‌زا شناخته شده‌اند. این مواد سمی، که هر بار با پک زدن سیگار به بدن وارد می‌شوند، عبارتند از:

• قطران: ماده‌ای چسبنده و سیاه که به ریه‌ها می‌چسبد و باعث آسیب جدی به بافت‌های تنفسی و در نهایت سرطان می‌شود.
• مونوکسید کربن: گازی بی‌رنگ و بی‌بو که توانایی خون در حمل اکسیژن را کاهش می‌دهد و به قلب و عروق آسیب می‌رساند.
• نیکوتین: ماده‌ای به شدت اعتیادآور که مسئول اصلی وابستگی به سیگار است و بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد.
• آرسنیک: یک سم قوی که در آفت‌کش‌ها نیز یافت می‌شود و می‌تواند به قلب و رگ‌های خونی آسیب برساند.
• بنزن: ماده‌ای سرطان‌زا که در تولید پلاستیک و مواد شیمیایی صنعتی به کار می‌رود.
• فرمالدهید: ماده‌ای که باعث تحریک ریه‌ها و بینی می‌شود و به عنوان سرطان‌زا شناخته شده است.
• سیانید هیدروژن: سمی که به مژک‌های تنفسی آسیب می‌زند و توانایی بدن را برای پاکسازی ریه‌ها کاهش می‌دهد.
• کادمیوم: فلزی سنگین که در باتری‌ها استفاده می‌شود و می‌تواند به کلیه‌ها و شریان‌ها آسیب برساند.

لیست این مواد بسیار طولانی‌تر از این موارد است و هر یک به تنهایی می‌تواند عامل بیماری‌های جدی باشد. این ترکیبات در مجموع یک کوکتل سمی ایجاد می‌کنند که به آرامی اما پیوسته، بدن را از درون تخریب می‌کند.

اثرات اثبات‌شده و ویرانگر سیگار بر سلامت

اثرات مخرب سیگار بر سلامتی، به طور کامل و با شواهد علمی قاطع، اثبات شده‌اند. سیگار عامل اصلی یا یکی از عوامل تشدیدکننده بسیاری از بیماری‌های مهلک است:

• بیماری‌های قلبی-عروقی: سیگار خطر حمله قلبی، سکته مغزی، گرفتگی عروق و فشار خون بالا را به شدت افزایش می‌دهد. نیکوتین و مونوکسید کربن به دیواره رگ‌ها آسیب می‌زنند و باعث تنگ شدن آن‌ها می‌شوند.
• انواع سرطان: سرطان ریه، دهان، گلو، مری، لوزالمعده، کلیه، مثانه، معده، کبد، روده بزرگ و خون (لوسمی میلوئید حاد) تنها بخشی از سرطان‌هایی هستند که ارتباط مستقیم با مصرف سیگار دارند.
• بیماری‌های مزمن ریوی (COPD): شامل برونشیت مزمن و آمفیزم که باعث تنگی نفس شدید و تخریب تدریجی بافت ریه می‌شوند.
• تأثیر بر باروری و سلامت دندان‌ها: سیگار می‌تواند باعث کاهش باروری در مردان و زنان، مشکلات دوران بارداری، زایمان زودرس و نقص‌های مادرزادی شود. همچنین، عامل اصلی بیماری‌های لثه، پوسیدگی دندان و بوی بد دهان است.
• اختلالات سیستم ایمنی: سیگار سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند و فرد را در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر می‌سازد.

تحقیقات علمی در مورد مضرات سیگار سنتی، جامع و بی‌شبهه هستند و هیچ تردیدی در مورد خطرات گسترده و فاجعه‌بار آن برای سلامتی وجود ندارد. حال که با “دشمن قدیمی” به خوبی آشنا شدیم، زمان آن رسیده که به سراغ “جایگزین مدرن” برویم و ببینیم پاد سیستم‌ها چه تفاوت‌هایی با آن دارند.

پاد سیستم: نگاهی به دستگاه جایگزین سیگار

در سال‌های اخیر، محصولات دخانیات الکترونیکی و دستگاه جایگزین سیگار، مانند پاد سیستم‌ها، به سرعت در حال گسترش بوده‌اند. این دستگاه‌ها با وعده ارائه نیکوتین بدون دود و مواد شیمیایی احتراقی سیگار سنتی، به عنوان یک گزینه «کم‌خطرتر» معرفی شده‌اند. اما پاد سیستم‌ها دقیقاً چه هستند و چگونه کار می‌کنند؟ و مهم‌تر از آن، ترکیبات آن‌ها چه تفاوت‌هایی با سیگار دارد؟

پاد سیستم چیست و تفاوت آن با ویپ‌های دیگر

پاد سیستم، نوعی از سیگارهای الکترونیکی است که به دلیل طراحی کوچک، جمع‌وجور و سهولت استفاده، بسیار محبوب شده‌اند. این دستگاه‌ها معمولاً از سه بخش اصلی تشکیل شده‌اند:

1. باتری: منبع تغذیه دستگاه.
2. کویل (Heater): یک سیم پیچ کوچک که با حرارت‌دیدن، مایع را بخار می‌کند.
3. کاتریج یا پاد: مخزنی کوچک و قابل تعویض یا پرکردنی که حاوی مایع مخصوص (سالت نیکوتین یا جویس) است و کویل نیز در آن قرار دارد.

تفاوت اصلی پاد سیستم با ویپ‌های قدیمی‌تر (مانند مادها) در ابعاد کوچک‌تر، قدرت کمتر و استفاده از مایعاتی با غلظت بالای نیکوتین (معمولاً سالت نیکوتین) است که حس “گلوگیر” شدن مشابه سیگار را به کاربر می‌دهد. در حالی که ویپ‌های بزرگ‌تر (مادها) اغلب برای تولید بخار زیاد و استفاده از جویس‌های با نیکوتین کمتر (یا بدون نیکوتین) طراحی شده‌اند، پادها بیشتر برای شبیه‌سازی تجربه سیگار کشیدن و ارائه دوز قوی نیکوتین به بازار آمده‌اند و همین موضوع باعث شده بسیاری آن را به عنوان پاد جایگزین سیگار در نظر بگیرند.

هنگامی که کاربر دستگاه را روشن کرده و پک می‌زند، باتری کویل را گرم می‌کند. کویل نیز مایع درون پاد را به بخار (آئروسل) تبدیل کرده و این بخار حاوی نیکوتین، طعم‌دهنده‌ها و سایر ترکیبات، توسط کاربر استنشاق می‌شود.

ترکیبات مایعات پاد و سالت نیکوتین: آنچه باید بدانید

مایعات مورد استفاده در پاد سیستم‌ها، که اغلب به آن‌ها سالت نیکوتین یا ای‌جوس (e-juice) گفته می‌شود، از چهار جزء اصلی تشکیل شده‌اند:

1. پروپیلن گلیکول (PG): مایعی بی‌رنگ و بی‌بو که در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی کاربرد دارد. PG مسئول ایجاد حس “گلوگیر” شدن (throat hit) است که بسیاری از سیگاری‌ها به آن عادت دارند و به حمل طعم‌دهنده‌ها کمک می‌کند.
2. گلیسیرین گیاهی (VG): مایعی غلیظ و شیرین‌مزه که از روغن‌های گیاهی مشتق می‌شود. VG عمدتاً برای تولید بخار غلیظ‌تر استفاده می‌شود.
3. طعم‌دهنده‌ها: این مواد شیمیایی، طعم‌های مختلفی از میوه‌ای و دسری تا طعم‌های تنباکویی را به مایع پاد می‌دهند. تعداد و نوع این طعم‌دهنده‌ها بسیار متنوع است و نگرانی‌هایی در مورد ایمنی استنشاق بلندمدت برخی از آن‌ها (مانند دی‌استیل که در پاپ‌کورن‌های کره‌ای استفاده می‌شود و می‌تواند باعث بیماری‌های ریوی شود) وجود دارد.
4. نیکوتین: ماده‌ای به شدت اعتیادآور که مسئول اصلی وابستگی به سیگار و پاد است. در پاد سیستم‌ها، معمولاً از “سالت نیکوتین” استفاده می‌شود.

سالت نیکوتین (Nicotine Salt) شکلی از نیکوتین است که در آن، نیکوتین با یک اسید آلی (مانند اسید بنزوئیک) ترکیب شده است. این فرمولاسیون باعث می‌شود نیکوتین با pH پایین‌تری در بخار وجود داشته باشد، در نتیجه جذب آن در بدن سریع‌تر و کارآمدتر صورت گیرد و در عین حال حس گلوگیر کمتری نسبت به نیکوتین معمولی (Freebase Nicotine) با غلظت مشابه ایجاد کند. این ویژگی، امکان استفاده از دوزهای بالای نیکوتین را بدون آزار زیاد گلو فراهم می‌کند و به همین دلیل، برای کسانی که به دنبال جایگزینی قوی برای سیگار هستند، جذاب است.

در مقایسه با سیگار سنتی، مایعات پاد فاقد قطران و مونوکسید کربن هستند که از عوامل اصلی سرطان‌زا در سیگار به شمار می‌روند. این موضوع یکی از دلایل اصلی برای ادعای “ضرر کمتر” پاد است. با این حال، باید تأکید کرد که وجود PG، VG، طعم‌دهنده‌ها و نیکوتین، به معنی بی‌خطر بودن کامل نیست. تحقیقات همچنان در حال بررسی اثرات بلندمدت استنشاق این ترکیبات بر سلامت انسان هستند.

پاد سیستم‌ها، به عنوان دستگاه جایگزین سیگار، نیکوتین را از طریق بخار و بدون فرآیند احتراق سیگار سنتی به بدن می‌رسانند. هرچند فاقد قطران و مونوکسید کربن هستند، اما حاوی پروپیلن گلیکول، گلیسیرین گیاهی، طعم‌دهنده‌ها و نیکوتین (اغلب به شکل سالت نیکوتین) هستند که اثرات بلندمدت استنشاق برخی از آن‌ها همچنان نیازمند تحقیقات بیشتر است.

 

مقایسه جامع: تفاوت پاد و سیگار از ابعاد گوناگون

اکنون که با ماهیت سیگار سنتی و پاد سیستم‌ها آشنا شدیم، زمان آن رسیده که به مقایسه‌ای جامع بین این دو بپردازیم تا درک بهتری از تفاوت پاد و سیگار و ادعای “ضرر کمتر” پاد به دست آوریم. این مقایسه به ما کمک می‌کند تا تصمیم آگاهانه‌تری در مورد پاد بهتر است یا سیگار بگیریم.

دود سیگار در برابر بخار پاد: مقایسه ماهیت آلاینده‌ها

اساسی‌ترین تفاوت بین سیگار و پاد، در ماهیت آنچه که استنشاق می‌شود، نهفته است:

• دود سیگار: حاصل از فرآیند احتراق (سوزاندن) تنباکو و کاغذ است. دود حاوی ذرات جامد میکروسکوپی (مانند قطران) و گازهای سمی متعددی است که مستقیماً وارد ریه‌ها می‌شوند. این ذرات جامد و گازها به بافت‌های ریه آسیب می‌رسانند و مسیر را برای بیماری‌های جدی هموار می‌کنند.
• بخار پاد (آئروسل): حاصل از حرارت‌دیدن مایع (سالت نیکوتین یا جویس) است و نه سوزاندن. بخار حاوی ذرات معلق بسیار ریز مایع و بخارات شیمیایی است. اگرچه این بخار فاقد قطران و مونوکسید کربن است، اما حاوی ذرات فوق‌ریز، فلزات سنگین (ناشی از کویل)، نیکوتین و طعم‌دهنده‌ها است که استنشاق آن‌ها می‌تواند پیامدهای خاص خود را داشته باشد.

ترکیبات شیمیایی و سموم: کاهش یا صرفاً تغییر ماهیت؟

در بحث مضرات پاد نسبت به سیگار و ترکیبات شیمیایی، تفاوت‌های چشمگیری وجود دارد:

• سیگار سنتی: حاوی بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی است که حداقل ۷۰ مورد از آن‌ها سرطان‌زا هستند. این مواد شامل قطران، مونوکسید کربن، آرسنیک، بنزن، فرمالدهید و بسیاری دیگر می‌شوند که به طور قطع برای سلامتی مضر هستند.
• پاد سیستم: مایعات پاد حاوی تعداد بسیار کمتری از مواد شیمیایی نسبت به دود سیگار هستند و فاقد قطران و مونوکسید کربن می‌باشند. با این حال، بخار پاد حاوی مواد مضری مانند:
  • فلزات سنگین: ذرات بسیار ریز فلزاتی مانند نیکل، قلع، و کروم می‌توانند از کویل دستگاه به بخار منتقل شده و استنشاق شوند.
  • فرمالدهید و آکرولئین: این مواد سرطان‌زا می‌توانند در اثر حرارت‌دیدن بیش از حد پروپیلن گلیکول و گلیسیرین گیاهی تولید شوند.
  • دی‌استیل: یک طعم‌دهنده که در برخی مایعات پاد یافت می‌شود و با بیماری “ریه پاپ‌کورن” (bronchiolitis obliterans) مرتبط است.
  • ذرات فوق‌ریز: این ذرات می‌توانند به عمق ریه‌ها نفوذ کرده و باعث التهاب و آسیب شوند.

بنابراین، اگرچه پاد سیستم‌ها بسیاری از سموم مهلک سیگار را حذف می‌کنند، اما خودشان مجموعه‌ای از مواد شیمیایی دیگر را به بدن وارد می‌کنند که برخی از آن‌ها مضر و برخی دیگر هنوز ناشناخته هستند.

مقایسه نیکوتین سالت و سیگار: کنترل دوز و اعتیاد

نیکوتین، ماده اعتیادآور در هر دو محصول است و مقایسه نیکوتین سالت و سیگار از این جنبه اهمیت دارد:

• سیگار سنتی: میزان نیکوتین در هر نخ سیگار تقریباً ثابت و بالا است (حدود ۶ تا ۲۸ میلی‌گرم، اما فقط ۱.۱ تا ۱.۸ میلی‌گرم جذب بدن می‌شود). مصرف‌کننده کنترل چندانی بر میزان نیکوتین دریافتی خود ندارد و همین امر ترک را دشوار می‌کند.
• پاد سیستم: یکی از مزایای نسبی پاد، قابلیت انتخاب و کنترل میزان نیکوتین است. مایعات پاد در غلظت‌های مختلف نیکوتین (از ۳ میلی‌گرم تا ۵۰ میلی‌گرم در میلی‌لیتر) موجود هستند. این قابلیت به افراد سیگاری که قصد ترک سیگار با پاد را دارند، اجازه می‌دهد تا به تدریج دوز نیکوتین خود را کاهش دهند. اما از سوی دیگر، غلظت‌های بالای نیکوتین سالت در پادها می‌تواند به سرعت اعتیاد جدید و شدیدتری را در افراد غیرسیگاری ایجاد کند.

تأثیر بر محیط و اطرافیان: بوی نامطبوع و بخار دست دوم

• سیگار سنتی: دود سیگار بوی بسیار تندی دارد که به لباس، مو، پوست و محیط اطراف می‌چسبد و ماندگار است. دود دست دوم سیگار برای اطرافیان، به ویژه کودکان، بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به بیماری‌های تنفسی و قلبی شود.
• پاد سیستم: بخار پاد معمولاً بوی بسیار کمتری دارد و کمتر در محیط باقی می‌ماند. اما این به معنای بی‌خطر بودن بخار دست دوم نیست. بخار دست دوم پاد نیز حاوی نیکوتین، ذرات فوق‌ریز و سایر مواد شیمیایی است که می‌تواند برای اطرافیان، به خصوص افراد آسیب‌پذیر مانند کودکان و زنان باردار، مضر باشد.

هزینه مصرف در درازمدت: کدام یک به‌صرفه‌تر است؟

هزینه مالی نیز یکی از عواملی است که بسیاری از مصرف‌کنندگان در نظر می‌گیرند:

• سیگار سنتی: هزینه اولیه یک پاکت سیگار پایین است، اما مصرف روزانه و مداوم آن در طول زمان، مجموعاً هزینه‌های بسیار زیادی را به دنبال دارد.
• پاد سیستم: هزینه اولیه خرید دستگاه پاد معمولاً بالاتر از یک پاکت سیگار است. با این حال، هزینه سالت نیکوتین یا جویس در درازمدت برای برخی مصرف‌کنندگان می‌تواند کمتر از هزینه سیگار باشد. البته این موضوع بستگی به شدت مصرف و قیمت مایعات دارد.

تجربه مصرف: حس گلو و طعم‌دهنده‌ها

• سیگار سنتی: تجربه مصرف سیگار شامل حس سوزش در گلو (throat hit)، بوی خاص تنباکو و حس در دست گرفتن سیگار است.
• پاد سیستم: پادها به دلیل وجود طعم‌دهنده‌های متنوع، تجربه طعمی گسترده‌ای را ارائه می‌دهند که برای برخی جذاب است. سالت نیکوتین نیز حس گلوگیر مشابهی را بدون سوزش شدید سیگار ایجاد می‌کند.

با این مقایسه، مشخص می‌شود که تفاوت پاد و سیگار صرفاً در شکل ظاهری نیست، بلکه در ماهیت فرآیند، ترکیبات شیمیایی و خطرات مرتبط با هر یک نیز تفاوت‌های بنیادینی وجود دارد. اگرچه پادها برخی از خطرات سیگار را کاهش می‌دهند، اما خودشان عاری از خطر نیستند و ابهامات زیادی در مورد اثرات بلندمدت آن‌ها همچنان وجود دارد.

آیا پاد واقعاً “ضرر کمتری” دارد؟ حقایق علمی و ابهامات باقی‌مانده

باور عمومی به اینکه پاد ضرر کمتری نسبت به سیگار دارد، یکی از محرک‌های اصلی گرایش افراد به این دستگاه‌هاست. اما آیا این ادعا پشتوانه علمی محکمی دارد؟ و اگر چنین است، “ضرر کمتر” دقیقاً به چه معناست؟ بیایید به حقایق موجود و ابهامات باقی‌مانده بپردازیم تا به سوال “پاد بهتر است یا سیگار؟” از منظر سلامتی پاسخ دهیم.

شواهد موجود: بله، اما با احتیاط فراوان و تنها برای پاد جایگزین سیگار

برخی از تحقیقات اولیه و سازمان‌های بهداشتی معتبر (مانند اداره بهداشت عمومی انگلستان)، اعلام کرده‌اند که پاد سیستم‌ها و سیگارهای الکترونیکی، می‌توانند تا ۹۵٪ کمتر از سیگارهای سنتی مضر باشند. این نتیجه‌گیری بر اساس این واقعیت است که پادها فاقد فرآیند احتراق هستند و بنابراین، قطران، مونوکسید کربن و بسیاری از مواد سرطان‌زای اصلی موجود در دود سیگار را تولید نمی‌کنند.

اما این کاهش آسیب، مشروط به یک نکته بسیار مهم است: این گزاره تنها در مورد افراد سیگاری صدق می‌کند که نمی‌توانند یا نمی‌خواهند سیگار را به طور کامل ترک کنند و به عنوان پاد جایگزین سیگار از آن استفاده می‌کنند. برای این گروه از افراد، جایگزینی کامل سیگار با پاد، می‌تواند گامی در جهت کاهش مواجهه با مواد شیمیایی مهلک احتراقی باشد.

با این حال، سازمان‌های بهداشتی بین‌المللی مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO) و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) تأکید می‌کنند که “ضرر کمتر” به معنای “بی‌ضرر” بودن نیست. پادها همچنان حاوی نیکوتین (یک ماده اعتیادآور و مضر برای قلب و عروق) و سایر مواد شیمیایی هستند که اثرات آن‌ها بر سلامتی در بلندمدت هنوز به طور کامل مشخص نشده است.

خطرات و عوارض شناخته‌شده پاد سیستم‌ها و مضرات پاد نسبت به سیگار

با وجود اینکه پاد سیستم‌ها بسیاری از مواد مضر سیگار را حذف می‌کنند، اما خطرات خاص خود را دارند که نباید نادیده گرفته شوند:

1. اعتیاد به نیکوتین: پادها، به ویژه انواع سالت نیکوتین با غلظت بالا، به سرعت می‌توانند باعث اعتیاد شدید به نیکوتین شوند. این موضوع به خصوص در نوجوانان و جوانان نگران‌کننده است که ممکن است به دلیل تصور “بی‌خطر بودن” به پاد روی آورند و سپس به نیکوتین وابسته شوند. نیکوتین به خودی خود می‌تواند بر سلامت مغز در حال رشد و سیستم قلبی-عروقی تأثیر منفی بگذارد.
2. آسیب‌های ریوی: موارد متعددی از بیماری‌های ریوی مرتبط با ویپینگ گزارش شده است، از جمله التهاب ریه، برونشیولیت و EVALI (بیماری حاد ریوی مرتبط با ویپینگ). علائم EVALI شامل سرفه‌های شدید، تنگی نفس و درد قفسه سینه می‌شود و در موارد حاد می‌تواند کشنده باشد. اگرچه علت دقیق EVALI هنوز در دست بررسی است، اما ویتامین E استات (که به عنوان غلیظ‌کننده در برخی مایعات THC ویپ استفاده می‌شد) به عنوان عامل اصلی شناخته شده است.
3. تأثیر بر سلامت قلب و عروق: نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در بخار پاد می‌توانند ضربان قلب و فشار خون را افزایش دهند، به رگ‌های خونی آسیب برسانند و خطر لخته شدن خون را افزایش دهند. این تأثیرات می‌تواند به مرور زمان به بیماری‌های قلبی-عروقی منجر شود.
4. تأخیر در رشد مغز: نیکوتین برای رشد مغز در کودکان، نوجوانان و جوانان مضر است. مصرف پاد در این گروه‌های سنی می‌تواند بر حافظه، تمرکز، یادگیری و کنترل تکانه‌ها تأثیر بگذارد.
5. مواد شیمیایی سمی در بخار: همانطور که قبلاً اشاره شد، بخار پاد می‌تواند حاوی فلزات سنگین (مانند نیکل، قلع، کروم)، فرمالدهید، آکرولئین و دی‌استیل باشد که همگی بالقوه سرطان‌زا یا مضر برای ریه‌ها هستند. این مواد ممکن است در اثر حرارت‌دیدن کویل یا ترکیبات مایع تولید شوند.
6. خطرات مایعات تقلبی و بی‌کیفیت: متأسفانه، بازار محصولات ویپ و پاد، به خصوص در ایران، شاهد عرضه گسترده مایعات تقلبی و بی‌کیفیت است. این مایعات ممکن است حاوی مواد ناشناخته، غیرمجاز یا با غلظت‌های نادرست باشند که خطرات سلامتی را به شدت افزایش می‌دهند. همواره توصیه می‌شود محصولات اورجینال را از فروشگاه‌های معتبری مانند ویپ دیاکو تهیه کنید.
7. حوادث مرتبط با باتری: در موارد نادری، باتری دستگاه‌های پاد یا ویپ به دلیل نقص ساخت یا استفاده نادرست، منفجر شده یا آتش گرفته‌اند که می‌تواند منجر به سوختگی‌های جدی شود.

ابهامات و نیاز به تحقیقات بلندمدت در مورد پاد یا سیگار

با وجود شواهد رو به افزایش، مهم‌ترین نقطه ضعف در مورد پاد سیستم‌ها، عمر نسبتاً کوتاه این تکنولوژی است. سیگار سنتی ده‌ها سال است که مورد مطالعه قرار گرفته و اثرات بلندمدت آن بر سلامتی به طور کامل اثبات شده است. اما پاد سیستم‌ها و ویپ‌ها در کمتر از دو دهه اخیر به محبوبیت رسیده‌اند و ما هنوز داده‌های کافی در مورد اثرات بلندمدت (مثلاً ۱۰، ۲۰ یا ۳۰ سال مصرف مداوم) آن‌ها بر بدن انسان نداریم.

این فقدان داده‌های بلندمدت، باعث می‌شود تا نتوانیم با قطعیت کامل در مورد تمامی خطرات پاد قضاوت کنیم. ممکن است در آینده، تحقیقات جدید، عوارض دیگری را آشکار کنند که اکنون از آن‌ها بی‌اطلاع هستیم. این ابهام، دلیلی بر احتیاط و عدم ترویج مصرف این محصولات برای افراد غیرسیگاری است.

مقایسه نیکوتین سالت و سیگار با قلیان: کدام مضرتر است؟

در کنار تفاوت پاد و سیگار، مقایسه این دو با قلیان نیز اهمیت زیادی دارد، چرا که قلیان نیز یکی دیگر از روش‌های رایج مصرف دخانیات است که بسیاری آن را “کم‌ضررتر” از سیگار می‌دانند. بیایید با یک جدول مقایسه‌ای، نگاهی به آسیب‌های هر سه بیندازیم تا بهتر متوجه شویم که مضرات پاد نسبت به سیگار و قلیان چگونه است.

ویژگی	سیگار سنتی	پاد سیستم (سیگار الکترونیکی)	قلیان
نحوه مصرف	احتراق تنباکو	تبخیر مایع (سالت نیکوتین/جویس)	احتراق تنباکو با زغال و عبور دود از آب
تولید	دود	بخار (آئروسل)	دود غلیظ
قطران و مونوکسید کربن	بله، به میزان بالا	خیر (یا بسیار ناچیز)	بله، به میزان بالا (گاهی بیشتر از سیگار)
نیکوتین	بله، در دوزهای ثابت و بالا	بله، در دوزهای قابل تنظیم (سالت نیکوتین)	بله، در دوزهای متغیر و اغلب بالا
مواد سرطان‌زا (شناخته‌شده)	بیش از ۷۰ نوع (قطعی)	برخی (فرمالدهید، آکرولئین، فلزات سنگین)	تعداد بسیار زیاد (قطعی، مشابه سیگار و حتی بیشتر)
آسیب‌های ریوی	شدید (سرطان ریه، COPD)	محتمل (التهاب، EVALI)	شدید (سرطان ریه، COPD، برونشیت)
آسیب‌های قلبی-عروقی	شدید (حمله قلبی، سکته)	محتمل (افزایش فشار خون، ضربان قلب)	شدید (حمله قلبی، سکته)
بوی ماندگار	بسیار شدید و ماندگار	کم یا بدون بو	متوسط تا شدید
بخار/دود دست دوم	بسیار خطرناک	حاوی نیکوتین و ذرات معلق، بالقوه مضر	بسیار خطرناک (حاوی مونوکسید کربن بالا)
خطر انتقال بیماری	کم (در صورت اشتراک)	کم	بالا (به دلیل اشتراک شلنگ و دهانه)

قلیان: باور غلطی وجود دارد که عبور دود از آب در قلیان، باعث تصفیه و بی‌ضرر شدن آن می‌شود. این باور کاملاً اشتباه است. دود قلیان نه تنها فیلتر نمی‌شود، بلکه به دلیل کشیدن عمیق‌تر و طولانی‌تر، می‌تواند حجم بیشتری از دود و مواد سمی را وارد ریه‌ها کند. زغال داغ مورد استفاده در قلیان، باعث تولید مقادیر بالایی از مونوکسید کربن می‌شود که برای قلب و عروق بسیار خطرناک است. علاوه بر این، اشتراک دهانه قلیان، خطر انتقال بیماری‌های عفونی مانند سل، هپاتیت و تبخال را به شدت افزایش می‌دهد.

نتیجه‌گیری این بخش: قلیان نیز مانند سیگار سنتی، بسیار مضر و خطرناک است و حتی در برخی جنبه‌ها (مانند حجم دود و مونوکسید کربن دریافتی در هر جلسه و خطر انتقال بیماری) می‌تواند خطرناک‌تر باشد. در مقایسه، پاد سیستم احتمالاً کمتر از سیگار و قلیان آسیب می‌رساند، زیرا فاقد احتراق و تولید قطران است. اما مجدداً تأکید می‌شود که پاد یا سیگار و قلیان هیچ‌کدام بی‌خطر نیستند و سالم‌ترین گزینه، عدم مصرف هرگونه محصول نیکوتین‌دار است. اینکه پاد بهتر است یا سیگار، سوالی است که فقط در چارچوب کاهش آسیب برای افراد سیگاری معنا پیدا می‌کند.

پاد در مسیر ترک سیگار: پاد بهتر است یا سیگار برای ترک؟

یکی از مهم‌ترین بحث‌ها پیرامون پاد سیستم‌ها، نقش آن‌ها به عنوان دستگاه جایگزین سیگار و ابزاری برای ترک سیگار است. بسیاری از مصرف‌کنندگان، پاد را با این هدف تهیه می‌کنند که به تدریج از سیگار فاصله بگیرند. اما آیا این راهکاری مؤثر است یا صرفاً یک چرخه جدید از اعتیاد به نیکوتین؟

دیدگاه‌های موافق: پاد جایگزین سیگار برای کاهش نیکوتین

برخی افراد و گروه‌های تحقیقاتی، پاد سیستم‌ها را به عنوان یک ابزار “کاهش آسیب” (Harm Reduction) برای سیگاری‌هایی که قادر به ترک کامل سیگار نیستند، مفید می‌دانند. دلایل مطرح‌شده برای این دیدگاه عبارتند از:

• حذف مواد مضر احتراقی: پادها قطران و مونوکسید کربن تولید نمی‌کنند که از اصلی‌ترین عوامل بیماری‌زا در سیگار هستند. این می‌تواند به بهبود نسبی سلامت ریه‌ها و سیستم قلبی-عروقی در مقایسه با ادامه مصرف سیگار کمک کند.
• کاهش تدریجی نیکوتین: با توجه به قابلیت انتخاب مایعات پاد با غلظت‌های مختلف نیکوتین، افراد می‌توانند به تدریج دوز نیکوتین دریافتی خود را کاهش دهند و در نهایت به سمت مایعات بدون نیکوتین پیش بروند.
• شبیه‌سازی تجربه سیگار: پاد سیستم‌ها حس گلوگیر و عمل پک زدن سیگار را شبیه‌سازی می‌کنند که می‌تواند برای بسیاری از سیگاری‌ها در مدیریت جنبه‌های رفتاری و روانی اعتیاد به نیکوتین مفید باشد.
• تجربیات فردی موفق: بسیاری از افراد گزارش داده‌اند که با کمک پاد سیستم‌ها توانسته‌اند سیگار را کنار بگذارند و زندگی بدون سیگار را تجربه کنند.

دیدگاه‌های مخالف و هشدارها: آیا پاد واقعاً مؤثر است؟

در مقابل دیدگاه‌های موافق، سازمان‌های بهداشتی بین‌المللی و بسیاری از متخصصان سلامت، با احتیاط فراوان به نقش پاد در ترک سیگار نگاه می‌کنند و هشدارهایی را مطرح می‌کنند:

• عدم تأیید رسمی به عنوان روش ترک سیگار: سازمان‌های معتبری مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO) و سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هنوز پاد سیستم‌ها را به عنوان یک روش تأییدشده و ایمن برای ترک سیگار به رسمیت نشناخته‌اند. آن‌ها معتقدند شواهد کافی برای اثبات اثربخشی بلندمدت و ایمنی این دستگاه‌ها در فرآیند ترک وجود ندارد.
• خطر “مصرف دوگانه” (Dual Use): بسیاری از افرادی که شروع به استفاده از پاد می‌کنند، سیگار را به طور کامل ترک نمی‌کنند، بلکه همزمان از هر دو محصول (سیگار و پاد) استفاده می‌کنند. این “مصرف دوگانه” نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه می‌تواند فرد را در معرض خطرات هر دو محصول قرار دهد.
• ایجاد اعتیاد جدید به نیکوتین: پادها می‌توانند به عنوان یک “دروازه” برای اعتیاد به نیکوتین عمل کنند، به خصوص برای نوجوانان و جوانانی که قبلاً سیگاری نبوده‌اند. جذابیت طعم‌ها و تصور “بی‌خطر بودن”، آن‌ها را به سمت مصرف پاد سوق می‌دهد و سپس به نیکوتین وابسته می‌شوند.
• نیکوتین اعتیادآور است: مهم نیست نیکوتین از سیگار تأمین شود یا از پاد، در هر صورت یک ماده اعتیادآور قوی است. هدف نهایی برای سلامتی، رهایی کامل از نیکوتین است، نه صرفاً تغییر روش مصرف آن.
• تأکید بر روش‌های اثبات‌شده ترک: متخصصان سلامت تأکید می‌کنند که بهترین و مؤثرترین راه برای ترک سیگار، استفاده از روش‌های اثبات‌شده و تحت نظارت پزشک است. این روش‌ها شامل مشاوره، درمان‌های جایگزین نیکوتین (NRT) مانند چسب یا آدامس نیکوتین، و داروهای تجویزی می‌شوند. این روش‌ها با پشتوانه تحقیقات علمی قوی، شانس موفقیت در ترک کامل نیکوتین را افزایش می‌دهند.

در نهایت، پاسخ به این سوال که پاد بهتر است یا سیگار برای ترک، پیچیده است. اگرچه پاد می‌تواند برای برخی سیگاری‌های خاص که در ترک با روش‌های دیگر ناکام بوده‌اند، به عنوان یک ابزار موقت برای کاهش آسیب عمل کند، اما هرگز نباید آن را به عنوان یک راهکار قطعی و بدون خطر برای ترک سیگار توصیه کرد. بهترین رویکرد، دوری کامل از تمامی محصولات نیکوتین‌دار است.

توصیه‌ها و نتیجه‌گیری نهایی: انتخابی آگاهانه برای سلامتی شما

پس از بررسی‌های گسترده و مقایسه جامع تفاوت پاد و سیگار از ابعاد مختلف، نوبت به جمع‌بندی و ارائه توصیه‌های نهایی می‌رسد. انتخاب یک زندگی سالم‌تر، در گرو تصمیمات آگاهانه ماست.

برای سیگاری‌ها: بهترین راه ترک کامل نیکوتین

اگر شما یک سیگاری هستید، بهترین و سالم‌ترین تصمیمی که می‌توانید برای سلامتی خود بگیرید، ترک کامل و دائم تمامی محصولات نیکوتین‌دار، از جمله سیگار سنتی، پاد و قلیان است. هیچ سطح ایمنی برای مصرف نیکوتین وجود ندارد و بدن شما با ترک کامل، شروع به ترمیم خود خواهد کرد.

• استفاده از روش‌های اثبات‌شده: برای ترک سیگار، به دنبال روش‌های علمی و تأییدشده باشید. مشاوره با پزشک، استفاده از درمان‌های جایگزین نیکوتین (NRT) و داروهای تجویزی می‌توانند شانس موفقیت شما را به طور چشمگیری افزایش دهند.
• پاد به عنوان آخرین راهکار کاهش آسیب (با احتیاط): اگر پس از تلاش‌های مکرر و استفاده از روش‌های تأییدشده، همچنان قادر به ترک کامل سیگار نیستید، پاد سیستم ممکن است به عنوان یک گزینه کاهش آسیب در نظر گرفته شود. اما این انتخاب باید فقط با هدف نهایی ترک کامل نیکوتین و تحت نظارت متخصص باشد. هرگز پاد را به عنوان جایگزینی دائم برای سیگار نپذیرید.

برای غیرسیگاری‌ها (به ویژه نوجوانان): دوری از هرگونه دستگاه جایگزین سیگار

اگر شما تا به حال از هیچ محصول نیکوتین‌داری استفاده نکرده‌اید، بهترین انتخاب این است که هرگز به سمت آن‌ها نروید. چه سیگار سنتی، چه پاد سیستم، چه قلیان، هیچ‌کدام بی‌خطر نیستند و می‌توانند به اعتیاد به نیکوتین و پیامدهای جدی برای سلامتی منجر شوند. به ویژه نوجوانان و جوانان باید به شدت از این محصولات دوری کنند، زیرا نیکوتین برای مغز در حال رشد آن‌ها بسیار مضر است.

• آگاهی‌بخشی: والدین، مربیان و مسئولان بهداشتی باید اطلاعات دقیق و بی‌طرفانه‌ای را درباره خطرات پاد سیستم‌ها و ویپ‌ها به نوجوانان و جوانان ارائه دهند تا آن‌ها در برابر تبلیغات فریبنده مصون بمانند.

برای مصرف‌کنندگان پاد: راهکارهایی برای کاهش آسیب و ترک

اگر در حال حاضر از پاد سیستم استفاده می‌کنید، نکات زیر را برای کاهش آسیب و در نهایت ترک کامل در نظر بگیرید:

• انتخاب محصولات باکیفیت و اورجینال: همواره مایعات پاد (سالت نیکوتین و جویس) را از فروشگاه‌های معتبر و شناخته‌شده مانند ویپ دیاکو تهیه کنید تا از کیفیت و اصالت آن‌ها اطمینان حاصل کنید. از خرید محصولات تقلبی و ناشناس که ممکن است حاوی مواد بسیار خطرناک باشند، جداً خودداری کنید.
• کاهش تدریجی نیکوتین: به تدریج غلظت نیکوتین مایع مصرفی خود را کاهش دهید. هدف نهایی شما باید رسیدن به مایعات بدون نیکوتین و سپس ترک کامل پاد باشد.
• به دنبال ترک کامل باشید: پاد سیستم نباید به یک عادت دائمی تبدیل شود. با پزشک یا مشاور ترک سیگار مشورت کنید تا یک برنامه منظم برای رهایی کامل از نیکوتین تدوین کنید.
• مراقب سلامتی خود باشید: به علائم و تغییرات بدن خود دقت کنید. در صورت بروز هرگونه مشکل تنفسی، قلبی یا سایر عوارض، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

در پایان، یادآور می‌شویم که سلامت، ارزشمندترین دارایی شماست. اگرچه پاد جایگزین سیگار می‌تواند در برخی شرایط منجر به کاهش آسیب شود و برخی افراد معتقدند پاد بهتر است یا سیگار، اما این نباید به معنای بی‌خطر بودن آن تلقی شود. هیچ محصولی که حاوی نیکوتین باشد، کاملاً بی‌ضرر نیست. سلامت واقعی و پایدار، تنها با دوری کامل از تمامی محصولات نیکوتین‌دار و انتخابی آگاهانه برای یک زندگی عاری از هرگونه وابستگی به دست می‌آید. امیدواریم این مقاله از ویپ دیاکو، راهنمای جامعی برای تصمیم‌گیری‌های سلامت‌محور شما باشد.

---

سوالات متداول در مورد تفاوت پاد و سیگار

آیا پاد می‌تواند جایگزین مطمئنی برای سیگار سنتی باشد؟

پاد سیستم‌ها فاقد احتراق و بسیاری از سموم سیگار سنتی هستند، اما خودشان حاوی نیکوتین و مواد شیمیایی خاصی هستند که کاملاً بی‌خطر نیستند؛ بنابراین، جایگزینی مطمئن و بدون ضرر محسوب نمی‌شوند.

بهترین راهکار برای ترک کامل نیکوتین چیست و آیا پاد جزو آن‌هاست؟

بهترین راهکار، استفاده از روش‌های اثبات‌شده مانند مشاوره، درمان‌های جایگزین نیکوتین (NRT) و داروهای تجویزی تحت نظارت پزشک است و پاد هنوز به عنوان یک روش تأییدشده ترک سیگار شناخته نمی‌شود.

چه موادی در مایعات پاد وجود دارد که می‌تواند مضر باشد و چگونه می‌توان از خطرات آن کاست؟

در مایعات پاد نیکوتین، پروپیلن گلیکول، گلیسیرین گیاهی و طعم‌دهنده‌ها وجود دارند که برخی از آن‌ها می‌توانند مضر باشند؛ استفاده از مایعات اورجینال، کاهش تدریجی نیکوتین و توجه به علائم بدن به کاهش خطرات کمک می‌کند.

آیا بخار دست دوم پاد برای اطرافیان بی‌خطر است و آیا خطری برای سلامت کودکان دارد؟

بخار دست دوم پاد کاملاً بی‌خطر نیست و حاوی نیکوتین و ذرات فوق‌ریز است که می‌تواند برای اطرافیان، به ویژه کودکان، مضر باشد.

تفاوت اصلی بین پاد و ویپ از نظر سلامتی و عملکرد چیست؟

پاد سیستم‌ها معمولاً کوچک‌تر هستند، قدرت کمتری دارند و اغلب از سالت نیکوتین با غلظت بالا استفاده می‌کنند تا تجربه سیگار را شبیه‌سازی کنند، در حالی که ویپ‌های بزرگ‌تر (مادها) برای بخار بیشتر و نیکوتین کمتر طراحی شده‌اند؛ از نظر سلامتی، هر دو حاوی نیکوتین و مواد شیمیایی بالقوه مضر هستند و تفاوت در شدت و نوع برخی خطرات است.

مضرات پاد نسبت به سیگار چیست؟

اگرچه پاد فاقد قطران و مونوکسید کربن سیگار است، اما حاوی نیکوتین اعتیادآور و مواد دیگری مانند فلزات سنگین، فرمالدهید و دی‌استیل است که می‌توانند به ریه‌ها و سیستم قلبی-عروقی آسیب برسانند.

مقایسه نیکوتین سالت و سیگار از نظر جذب چگونه است؟

نیکوتین سالت در پاد سیستم‌ها به دلیل فرمولاسیون خاص، سریع‌تر و کارآمدتر از نیکوتین موجود در سیگار جذب بدن می‌شود و در عین حال، حس گلوگیر کمتری ایجاد می‌کند که می‌تواند منجر به مصرف بیشتر نیکوتین شود.